Tàu tuần duyên Trung Quốc và tàu tiếp tế Philippines gần Bãi Cỏ Mây hôm 29/3.

Ngày 30/3 vừa qua, đúng trong thời hạn được quy định, Philippines đã chuyển đến Tòa án Liên hợp quốc về Luật Biển tập hồ sơ dày gần 4.000 trang, bao gồm các bằng chứng cho thấy là các đòi hỏi chủ quyền của Trung Quốc trên hầu như toàn bộ Biển Đông đều bất hợp pháp theo Công ước Liên hợp quốc về Luật Biển UNCLOS và vi phạm quyền chủ quyền của Philippines trên thềm lục địa của mình.

Cả Trung Quốc lẫn Philippines đều đã ký kết UNCLOS, nhưng Bắc Kinh lập luận rằng Công ước Liên Hiệp Quốc không có giá trị trong tranh chấp Biển Đông, và chủ quyền của Trung Quốc bắt nguồn từ lịch sử.

“Những gì phía Philippines đã làm hủy hoại nghiêm trọng quan hệ song phương với Trung Quốc”, đại biện lâm thời Sun Xiangyang của Sứ quán Trung Quốc tại Manila ra tuyên bố cho biết. “Chúng tôi thấy rất khó hiểu trước những động thái này của Philippines và chúng tôi rất bối rối và quan ngại trước hậu quả của những hành động như thế”.

Tuyên bố của sứ quán Trung Quốc cũng kêu gọi Philippines “sửa sai và trở lại ngay lộ trình giải quyết bất đồng thông qua đối thoại song phương”.

Trung Quốc, nước được giới phân tích đánh giá là mạnh hơn rất nhiều so với tất cả các nước mà nước này tranh chấp chủ quyền trên Biển Đông, muốn đàm phán song phương, thay vì ở trên các diễn đàn đa phương, quốc tế.

Bình luận của ông Sun được đưa ra sau bài xã luận trên tờ Nhân dân Nhật báo, cơ quan ngôn luận của Đảng Cộng sản Trung Quốc, lên án động thái của Manila. Bài xã luận ngày 1/4 lớn tiếng tố cáo Philippines là “tìm cách tranh thủ cảm tình quốc tế bằng cách đội lốt một quốc gia nhỏ và yếu” và xem đấy là một hành động “vi phạm luật pháp quốc tế và sự thật lịch sử, đồng thời trái với đạo đức và các quy tắc cơ bản của quan hệ quốc tế.”

Theo hãng tin Pháp AFP, bài xã luận được hãng thông tấn chính thức của Trung Quốc là Tân Hoa Xã đăng lại bằng tiếng Anh, cho thấy là chính quyền Bắc Kinh muốn tuyên truyền rộng rãi cho lập luận đả kích trên.

Công kích của báo chí nhà nước Trung Quốc được đưa ra khi Mỹ và Nhật lên tiếng ủng hộ Philippines trong vụ việc. Tokyo, cũng có tranh chấp với Bắc Kinh ở trên Senkaku/Điếu Ngư, ra tuyên bố ca ngợi động thái của Manila là “cách giải quyết hòa bình các tranh chấp theo luật pháp quốc tế”.

Trong khi đó Washington, đồng minh của Manila, chỉ trích kịch liệt động thái phong tỏa tàu Philippines của Trung Quốc, dẫn tới cuộc đối cuộc đối đầu “nghẹt thở” kéo dài 2 tiếng đồng hồ vào cuối tuần qua. Động thái là “hành động khiêu khích và gây bất ổn”, phó phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Mỹ Marie Harf cho biết với báo giới ngày hôm qua.

Hôm qua đại sứ Philippines tại Bắc Kinh cũng đã bị triệu lên Bộ Ngoại giao để nhận lời phản đối mạnh mẽ của Trung Quốc. Trên trang web Bộ Ngoại giao Trung Quốc cho biết là Thứ trưởng Ngoại giao Lưu Chấn Dân (Liu Zhenmin) đã khẳng định lại với đại diện Philippines rằng Trung Quốc không công nhận thẩm quyền trọng tài quốc tế và cũng không tham gia vụ kiện.

Về phần mình, Tổng thống Philippines Benigno Aquino khẳng định quyết tâm thúc đẩy vụ kiện. Phát biểu với giới báo chí, ông xác định rằng vụ kiện không nhằm thách thức hay khiêu khích Trung Quốc, mà là để Bắc Kinh nhận thức được rằng Manila cũng có quyền bảo vệ quyền lợi của chính mình.

Vũ Quý

Tổng hợp